Wat is een meldcode?

De meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is een stappenplan om alle vormen van huiselijk geweld te voorkomen of te stoppen. De meldcode verbetert de kwaliteit en stuurt aan op handelen van professionals bij signalen van huiselijk geweld. De stappen van de meldcode zijn wettelijk vastgelegd en voor iedere organisatie gelijk en toegespitst per functie. 

Het stappenplan leidt u stap voor stap door het proces vanaf het moment dat u signaleert tot aan het moment dat u een beslissing neemt om zelf hulp te organiseren of een melding bij Veilig Thuis te doen. De stappen geven aan wat van u wordt verwacht en hoe u, rekening houdend met uw beroepsgeheim, op een verantwoorde wijze kunt handelen. 

Welke vormen van huiselijk geweld vallen onder de meldcode?

De volgende vormen vallen onder de meldcode:

• Partnergeweld
• Kindermishandeling
• Ouderenmishandeling
• Eergerelateerd geweld
• Meisjesbesnijdenis

Bent u verplicht om met een meldcode te werken?

U bent verplicht om met een meldcode te werken wanneer u werkt binnen:

• (Jeugd)gezondheidszorg, waaronder geestelijke gezondheidszorg en AWBZ-zorg
• Jeugdzorg
• Onderwijs, inclusief leerplicht
• Kinderopvang
• Maatschappelijke ondersteuning
• Justitie, waaronder het COA 

Daarnaast geldt de wet voor vrijgevestigde professionals die onder de Wet op de Beroepen in de individuele gezondheidszorg vallen, zoals: artsen, verpleegkundigen, verloskundigen, tandartsen, apothekers, gezondheidszorgpsychologen, psychotherapeuten, fysiotherapeuten, diëtisten, logopedisten, ergotherapeuten, optometristen en laboranten. 

Andere beroepsgroepen kunnen ook met een meldcode werken, de organisatie besluit dan om met een meldcode te werken op morele gronden.

Wat zijn de minimumeisen?

Een meldcode bevat tenminste de volgende elementen:

• Een stappenplan met de vijf stappen en hierbij beschreven welke acties worden ingezet.
• Een verdeling van de verantwoordelijkheden aan de diverse groepen medewerkers binnen de organisatie bij de stappen én het vermelden wie eindverantwoordelijk is voor de beslissing over wel of niet melden bij Veilig Thuis.
• Indien van toepassing
• Specifieke aandacht voor bijzondere vormen van geweld, die speciale kennis en vaardigheden van personeel vereisen.
• Instructies voor het uitvoeren van een kindcheck bij cliënten.
• Specifieke aandacht voor de mogelijkheid van een melding aan de verwijsindex risicojongeren.
• Specifieke aandacht voor het delen en verwerken van informatie en persoonsgegevens. 

Het stappenplan, bevat tenminste de volgende stappen:

1. Breng signalen in kaart

2. Overleg met deskundige professional(s) en/of Veilig Thuis

3. Gesprek met betrokkene(n) en/of jeugdige

4. Weeg de onveiligheid of het geweld

5. Beslis over melden en hulpverlenen

Met inachtneming van de minimumeisen wordt van de organisaties en de zelfstandige professionals verlangd dat zij zelf een meldcode opstellen. Zo kan iedere meldcode passend worden gemaakt voor de eigen werksituatie. Organisaties zijn dus zelf verantwoordelijk voor hoe deze code wordt ingebed in de werkwijze van de betreffende organisatie. De meldcode moet passen bij de omvang, de inrichting en het type werk van de organisatie.